Sau một trong những “cú lừa” lớn nhất lịch sử ngành game, Sony đã buộc phải chấm dứt hợp đồng với Nintendo và tự mình ra mắt PlayStation 1 một cách độc lập. Bất chấp mọi dự đoán, chiếc console này đã trở thành một hiện tượng toàn cầu.
Với thư viện game đồ sộ, sự hỗ trợ mạnh mẽ từ các nhà phát triển bên thứ ba, khả năng xử lý đồ họa 3D tiên tiến và công nghệ CD-ROM đột phá, PS1 đã tạo nên một cơn sốt trong ngành công nghiệp game và củng cố vị thế của Sony như một trong những tên tuổi lớn nhất.
Xuất phát từ Nhật Bản, không có gì ngạc nhiên khi PS1 sở hữu một kho tàng game khổng lồ được phát triển bởi các studio xứ sở mặt trời mọc. Trong số đó, thể loại JRPG (Japanese Role-Playing Game) chiếm một vị trí đặc biệt. Nhiều game thủ Việt thế hệ 8x, 9x có lẽ đã làm quen với JRPG qua các hệ máy cũ hơn như SNES, nhưng chính trên PS1, tình yêu với thể loại này mới thực sự nở rộ.
Bài viết này nhằm tôn vinh 10 tựa game JRPG xuất sắc nhất trên PS1, với một bảng xếp hạng mang tính cá nhân nhưng chứa đựng nhiều cảm xúc và lý lẽ đằng sau việc tại sao chúng được xem là những đại diện tiêu biểu của dòng game nhập vai Nhật Bản trên chiếc console đầu tay của Sony.
Lưu ý: Danh sách này chỉ bao gồm một game duy nhất cho mỗi series để tăng sự đa dạng.
10. Grandia: Bước Đột Phá Của Lối Chơi Theo Lượt
Nhân vật trong game JRPG kinh điển PS1 Grandia
Ngày nay, bất kỳ ai chơi Grandia trên các nền tảng hiện đại có thể sẽ hơi bất ngờ vì game phải mất khá nhiều thời gian để dẫn dắt vào trận chiến. Bạn có thể sẽ dành một hoặc hai giờ đầu tiên chỉ để trò chuyện và khám phá các khu vực đầy màu sắc cùng Justin và Sue trước khi thực sự tham gia vào hệ thống gameplay.
Nhưng nếu bạn là kiểu người mà động lực chính để chơi JRPG là gameplay, thì hãy kiên nhẫn một chút, bởi một khi bạn trải nghiệm trận chiến đầu tiên của Grandia, bạn sẽ hiểu điều gì làm cho series này trở nên đặc biệt.
Hệ thống chiến đấu theo lượt của game diễn ra gần giống thời gian thực hơn là kiểu cổ điển. Một thanh thời gian quyết định khi nào các nhân vật của chúng ta sẽ hành động, và tùy thuộc vào hành động của bạn, bạn thậm chí có thể ngăn chặn kẻ địch kịp ra đòn. Kết hợp điều đó với hệ thống phép thuật pha trộn độc đáo – nơi bạn mở khóa các nguyên tố mới bằng cách kết hợp các nguyên tố cơ bản – bạn sẽ có một hệ thống chiến đấu cực kỳ cuốn hút và thú vị.
Grandia cũng có một tông màu tươi sáng hơn so với nhiều JRPG cùng thời. Justin chỉ đơn giản là muốn tham gia vào một cuộc phiêu lưu, và với một vài bước ngoặt của số phận, anh ta sẽ buộc phải làm điều đó để tìm kiếm một nền văn minh cổ đại trong khi trốn chạy khỏi đội quân Garlyle Forces hùng mạnh.
9. Wild Arms: Viễn Tây Trên Thế Giới JRPG
Cảnh chiến đấu trong game JRPG PS1 Wild Arms
Trong khi Alundra cố gắng mô phỏng cuộc phiêu lưu của Link trên console của Sony, chính Wild Arms mới là tựa game nắm bắt được tinh túy của những câu đố trong hầm ngục, đồng thời mang đến lối chơi JRPG đầy đủ. Hơn thế nữa, Wild Arms còn làm được tất cả những điều đó với một chủ đề miền Viễn Tây (Wild West) độc đáo.
Chúng ta bắt đầu cuộc phiêu lưu bằng cách chơi riêng biệt với ba nhân vật Rudy, Jack và Cecilia, mỗi người có phong cách chơi riêng cả trong và ngoài trận chiến. Trong các hầm ngục và trên bản đồ thế giới, chúng ta sử dụng các công cụ đặc biệt để mở rộng phạm vi khám phá, tạo cảm giác của những người tiên phong trong một cuộc phiêu lưu tìm kiếm kho báu.
Cuối cùng, ba người gia nhập lực lượng và bắt đầu khám phá thế giới Filgaia trong khi bảo vệ nó khỏi một cuộc xâm lược của quỷ dữ. Vì đây là một JRPG, bạn có thể mong đợi những yếu tố kinh điển của thể loại như triệu hồi (summons), hệ thống phát triển nhân vật giúp họ dần trở nên “thần thánh”, và một câu chuyện tập trung vào quá khứ của các nhân vật chính.
Điểm nhấn của Wild Arms chắc chắn là các hầm ngục và việc sử dụng cơ chế “Tools”. Ngoài ra, phần game đầu tiên này còn mang đến một trong những cú twist cốt truyện bất ngờ nhất đối với nhiều game thủ trẻ tuổi ngày xưa – một điều mà nhiều người vẫn còn nhớ mãi cho đến ngày nay.
8. Valkyrie Profile: Chiêu Mộ Những Đồng Đội… Đã Khuất
Nhân vật chính Lenneth trong game JRPG hay Valkyrie Profile PS1
Valkyrie Profile là một JRPG dựa trên thần thoại Bắc Âu nhưng mang đậm phong cách kể chuyện phương Đông. Điều này có nghĩa là mặc dù cốt truyện có một xung đột trung tâm, tâm điểm thực sự lại nằm ở sự phát triển của rất nhiều nhân vật phụ được giới thiệu xuyên suốt game.
Khi nhiều game thủ lần đầu chơi Valkyrie Profile, có thể họ chưa thực sự hiểu hết các sắc thái phức tạp của việc chiêu mộ các nhân vật đã chết, bởi nhiều cái chết diễn ra ngoài màn hình. Ơn trời là thế, vì nhiều cái chết rất tàn khốc và không phù hợp với một đứa trẻ mười tuổi.
Trước đây, nhiều người chơi Valkyrie Profile chủ yếu vì họ thích hệ thống chiến đấu. Nó là dạng theo lượt, nhưng người chơi được kiểm soát hành động của từng nhân vật. Chúng ta có thể tung ra đòn tấn công đặc biệt tùy thuộc vào việc xâu chuỗi combo tốt đến mức nào. Ngay cả khi phải nghe câu nói “Nibelung Valesti” lặp đi lặp lại, nhiều người vẫn không cảm thấy chán.
Điểm khó chịu nhất với Valkyrie Profile cho đến ngày nay là việc tìm ra cách để đạt được True Ending (kết thúc thật) quá mờ mịt. Với vai trò Valkyrie Lenneth, nhiệm vụ của bạn là chiêu mộ các đồng minh để đối mặt với Ragnarok, ngày tận thế của thế giới Bắc Âu.
Nhưng thứ tự và trình tự các sự kiện bạn cần kích hoạt để có được kết thúc tốt nhất gần như không thể tìm ra nếu không có hướng dẫn, điều này khiến nhiều người kết thúc với Bad Ending và nghĩ rằng mình chơi dở. Ý là, tôi chơi cũng không giỏi lắm, nhưng không đến mức tệ như vậy.
7. Star Ocean: The Second Story: Cuộc Đụng Độ Giữa Khoa Học Viễn Tưởng Và Giả Tưởng
Cảnh khám phá trong game JRPG PS1 Star Ocean The Second Story
Bạn sẽ chọn bối cảnh khoa học viễn tưởng hay giả tưởng? Đó là điều quyết định nhân vật chính của bạn trong Star Ocean: The Second Story. Claude đến từ thế giới khoa học, hoặc Rena đến từ thế giới trung cổ kém phát triển. Điều này không ảnh hưởng nhiều đến cốt truyện vì họ sớm hợp tác và chia sẻ cùng một mục tiêu.
Sự đụng độ giữa khoa học viễn tưởng và giả tưởng là chủ đề cốt lõi của series Star Ocean, và nó định hình lore, một số đoạn đối thoại, cũng như cách các nhân vật tương tác. Một đặc điểm nổi bật khác của series này là hệ thống phát triển nhân vật – một trong những hệ thống thú vị và đôi khi “phá game” nhất trong thể loại.
Tính năng Chế tạo Vật phẩm (Item Creation) trong Star Ocean có tính mô-đun cao và có thể “phá đảo” game chỉ trong vài giờ đầu tiên – một giấc mơ trở thành hiện thực đối với những speedrunner (người chơi phá kỷ lục thời gian hoàn thành game).
Bước nhảy vọt về tiến hóa và tham vọng từ Star Ocean đầu tiên sang phần thứ hai rất dễ nhận thấy. Giờ đây, mỗi nhân vật chính có “hương vị” riêng, mỗi người sở hữu vũ khí, kỹ năng và tính cách độc đáo.
Trò chơi, được phát hành trên hai đĩa CD trên PS1, có thời lượng cực kỳ dài và kể một câu chuyện trải dài trên hai hành tinh, chưa kể vô số sự kiện phụ liên quan đến Private Actions, vốn định hình mối quan hệ giữa nhân vật chính và các thành viên trong nhóm.
Chiến đấu dựa trên hành động (action-based), và mặc dù có thể trở nên phức tạp hơn ở giai đoạn sau, đó là một luồng gió mới giữa rất nhiều game theo lượt vào thời điểm đó – thật buồn cười khi mọi thứ lại quay trở lại vòng lặp. Star Ocean luôn là một trong những series yêu thích của nhiều người, nhưng đáng tiếc là nó chưa bao giờ thực sự có cơ hội “chắp cánh bay cao” như tiềm năng với một khoản đầu tư mạnh mẽ hơn.
6. The Legend of Dragoon: Điểm Son Cuối Cùng Của PS1 JRPG
Nhân vật Dart trong game JRPG PS1 Legend of Dragoon
Shuhei Yoshida từng chia sẻ rằng việc làm lại The Legend of Dragoon sẽ là một nỗ lực lớn ngang ngửa Final Fantasy VII Remake. Hơi đáng buồn, nhưng tôi hiểu. Tựa JRPG này không may mắn ra mắt vào cuối vòng đời của PS1, điều này cho phép nó thể hiện sức mạnh kỹ thuật vượt trội hơn nhưng lại làm mất đi thời điểm phát hành thuận lợi hơn.
Đối với nhiều game thủ Việt, nơi việc tiếp cận game thường chậm hơn so với thế giới, The Legend of Dragoon lại được đón nhận như một tựa game “đỉnh cao” ra mắt vào thời điểm đó. Chúng tôi đã bị choáng ngợp bởi đồ họa ấn tượng, hiệu ứng chiến đấu mãn nhãn, quy mô câu chuyện hoành tráng, và tất nhiên, hệ thống nhấn nút theo nhịp điệu trong các đòn Addition.
Tựa JRPG này mang lại cảm giác cực kỳ tham vọng và là một trong những game hoành tráng nhất mà nhiều người từng chơi. Nhiều người nghĩ rằng nó sẽ được ca ngợi trong nhiều năm tới, nhưng ai ngờ rằng đó chỉ là trong “vòng tròn” những người yêu mến nó, còn phần lớn game thủ đã bắt đầu hướng sự chú ý sang console thế hệ tiếp theo của Sony và các game thiên về hành động thời gian thực hơn. Hy vọng The Legend of Dragoon sẽ nhận được sự công bằng mà nó xứng đáng vào một ngày nào đó.
5. Suikoden II: Cuộc Kháng Chiến Vĩ Đại
Cảnh đại chiến trong game JRPG PS1 Suikoden 2
Tại thời điểm mà nhiều JRPG nghiêng về thế giới giả tưởng thuần túy hoặc đi chệch hướng với khoa học viễn tưởng, chúng ta có Suikoden. Vẫn có nhiều yếu tố giả tưởng ở đây, như phép thuật và quái vật huyền bí, nhưng nhìn chung, cốt truyện lại “thực tế” hơn, tập trung vào một cuộc xung đột chính trị mà bạn hiếm thấy hàng ngày trong thể loại này.
Thường thì, người hâm mộ xem Suikoden II là một trong những JRPG hay nhất mọi thời đại. Cá nhân tôi không nghĩ nó xuất sắc đến mức đó, nhưng tôi công nhận tầm ảnh hưởng và dấu ấn của nó trong ngành. Ý tôi là, có bao nhiêu game vào thời điểm đó cho phép bạn chiêu mộ tới 108 nhân vật trong khi nâng cấp căn cứ của mình và mở khóa các tính năng mới? Chà, ngoài phần Suikoden đầu tiên ra.
Trong hệ thống chiến đấu theo lượt của game, nhiều nhân vật chiến đấu khá giống nhau, mặc dù bạn có thể kết hợp một số nhân vật nhất định có liên kết đặc biệt để tung ra các đòn combo mới. Trang bị rune cũng mở khóa các phép thuật và khả năng mới, mang đến cho bạn nhiều lựa chọn để thử nghiệm.
Nhưng điểm nhấn của game chắc chắn là phản diện, Luca. Một kẻ phản diện đúng nghĩa, không chỉ là một đối thủ. Hắn không có ranh giới đạo đức mờ nhạt hay quá khứ bi thảm thúc đẩy hắn gây ra tội ác. Hắn giết người vì hắn muốn thế. Đôi khi, đó là tất cả lý do bạn cần để “đánh cho bẹp dí” một tên nhóc phiền phức.
4. Breath of Fire III: Tình Yêu Khắc Sâu Trong Ký Ức
Ryu và đồng đội trong game JRPG kinh điển Breath of Fire 3 PS1
Nếu bạn sinh vào những năm 90 hoặc sớm hơn, rất có thể bạn có hai tựa game yêu thích: một là game đang chơi hiện tại và một là game hoài niệm. Trong trường hợp của tôi, Breath of Fire III chính là tựa game hoài niệm yêu thích đó. Đã lâu lắm rồi tôi không chơi lại, nhưng đây là JRPG đầu tiên thực sự “chạm” tới tôi và khiến tôi bắt đầu sử dụng cái tên “Ryu” làm biệt danh game thủ ở khắp mọi nơi.
Không có lý do đặc biệt nào ngoài việc nhân vật chính có thể biến thành rồng, và à vâng, tôi yêu rồng. Ngay cả vậy, Breath of Fire III đã mở rộng đáng kể những gì hai phần game trước trong series đã xây dựng. Chủ đề về rồng vẫn còn đó, nhưng giờ đây nó giống như một phông nền cho một câu chuyện “trưởng thành” đầy sự tự khám phá và những chiêm nghiệm sâu sắc.
Các trận chiến theo lượt là ngẫu nhiên, nhưng chúng diễn ra trong cùng một môi trường mà bạn đang khám phá, điều này tạo nên một nét quyến rũ độc đáo vào thời điểm đó. Mỗi thành viên trong nhóm đều có điểm mạnh và điểm yếu riêng, có thể được khắc phục hoặc cải thiện thông qua hệ thống Master tùy chỉnh linh hoạt.
Breath of Fire III là một trong số ít JRPG có yếu tố “time skip” (nhảy thời gian) được lồng ghép vào cốt truyện. Chứng kiến Ryu lớn lên từ một cậu bé thành một người trưởng thành trong khi thế giới xung quanh thay đổi thật sự ấn tượng và rất hợp lý với thông điệp của game. Một số người nói Breath of Fire IV là phần hay nhất trong kỷ nguyên PS1, nhưng phần thứ ba này mới là tựa game sống mãi trong trái tim tôi.
3. Chrono Cross: Khác Biệt Với Trigger, Và Điều Đó Thật Tuyệt
Cảnh nhóm nhân vật trong game JRPG PS1 Chrono Cross
Tôi là một trong những người “kỳ lạ” thích Chrono Cross hơn Chrono Trigger, và tôi không ngại nói to điều đó… chỉ vì bạn không biết tôi sống ở đâu thôi. Tôi biết mối liên hệ giữa hai game khá lỏng lẻo, nhưng có lẽ đó là lý do tại sao Chrono Cross có cơ hội tỏa sáng với thần thoại riêng của mình.
Chrono Cross lấy bối cảnh ở hai thực tại song song. Trong một thế giới, nhân vật chính Serge sống cuộc đời bình thường. Trong thế giới kia, Serge đã chết, và khi anh rời khỏi nhà để đến thế giới song song đó, kẻ chịu trách nhiệm cho cái chết của anh muốn đảm bảo rằng anh sẽ chết vĩnh viễn ở mọi thực tại.
Điều đó khởi động một trong những câu chuyện “xoắn não” nhất mà tôi từng thấy trong một JRPG trên PS1. Điều điên rồ nhất là nó thực sự hợp lý, ít nhất là trong khuôn khổ của game. Nó kỳ lạ, độc đáo, và phức tạp, nhưng nó vẫn hiệu quả.
Câu chuyện được xây dựng xung quanh một hệ thống gameplay với hơn 40 nhân vật có thể chơi được, mỗi người có động cơ riêng – một số khá đơn giản, chắc chắn rồi – nhưng tất cả đều có kỹ năng và vũ khí riêng. Đối với tôi, phần hay nhất của game là chứng kiến hiệu ứng “cánh bướm” từ sự tồn tại (hoặc không tồn tại) của Serge và cách hai thế giới khác biệt.
Nếu bạn luôn né tránh hoặc không thích Chrono Cross vì nó quá khác biệt với Trigger, hãy thử cho nó một cơ hội nữa. Nhưng lần này, hãy gạt bỏ mọi định kiến sang một bên và tận hưởng tựa JRPG này vì chính nó, chứ không phải vì những gì bạn mong muốn nó trở thành.
2. Xenogears: Những Chủ Đề Trầm Lắng Được Xử Lý Tuyệt Vời
Robot Gear chiến đấu trong game JRPG PS1 Xenogears
Tôi vừa nói cốt truyện của Chrono Cross kỳ lạ, độc đáo và phức tạp. Giờ hãy lấy những tính từ đó, nâng lên gấp mười lần, và đó là định nghĩa của Xenogears. Triết học, tôn giáo, tâm lý học, có lẽ cả chủ nghĩa hư vô – mọi chủ đề nặng nề đều hợp lực để tạo thành một “Megazord” của nghệ thuật kể chuyện cực kỳ sâu sắc trong tựa JRPG này.
Nhân vật chính của chúng ta, Fei Fong Wong, sống trong một ngôi làng yên bình cho đến khi nó đột nhiên bị tấn công bởi các cỗ máy khổng lồ được gọi là Gears. Anh điều khiển một trong số chúng, gây ra một vụ nổ lớn, giết chết tất cả những người anh quen biết, và bắt đầu một cuộc hành trình trước khi rơi vào vực sâu của sự trầm cảm. Đó chỉ là những giờ đầu tiên của game.
Xenogears ban đầu được lên kế hoạch là phần thứ năm trong câu chuyện sáu phần của Takahashi. Mặc dù có lẽ ông sẽ không thể hoàn toàn hiện thực hóa tầm nhìn đó, ông đã cố gắng với Xenosaga và Xenoblade, luôn lồng ghép các yếu tố từ những tác phẩm trước đây vào các tựa game mới hơn của mình.
À vâng, game cũng có gameplay nữa. Hệ thống chiến đấu theo lượt sử dụng cơ chế combo, nơi việc kết hợp các nút bấm sẽ mở khóa các đòn Deathblow mạnh mẽ. Bạn cũng chiến đấu bằng cách sử dụng các Gears, điều này luôn là điểm nhấn trong bất kỳ cuộc phiêu lưu khoa học viễn tưởng nào. Thật đáng tiếc khi đĩa CD thứ hai của Xenogears đã bị cắt bớt nội dung, làm ảnh hưởng đến mạch kể chuyện, nhưng ít nhất game vẫn cố gắng truyền tải một câu chuyện hoàn chỉnh.
1. Final Fantasy VII: Không Bất Ngờ Lắm, Nhưng Xứng Đáng
Nhân vật Cloud Strife trong game JRPG huyền thoại Final Fantasy 7 PS1
Thành thật mà nói, tựa Final Fantasy yêu thích của tôi từ kỷ nguyên PS1 là Final Fantasy IX. Nhưng tôi hiểu rằng chúng ta chỉ có game của Zidane – và có lẽ cả game của Squall nữa – là nhờ Final Fantasy VII đã trở thành một cú hit lớn về mặt phê bình, thương mại và văn hóa trên toàn thế giới. Nó vẫn là phần game mang tính biểu tượng nhất của series, và không ai có thể phủ nhận điều đó.
Final Fantasy VII có tất cả, và thậm chí còn hơn thế nữa. Hệ thống ATB (Active Time Battle) đã trở lại, và mặc dù tôi không thực sự thích việc hầu hết các nhân vật khá đồng nhất ngoại trừ Limit Breaks của họ, hệ thống Materia lại hoạt động mượt mà và rất thú vị.
Nhưng chính các nhân vật và cốt truyện của nó đã tạo nên làn sóng cho cả một thế hệ game thủ. Ngay cả bây giờ, chàng trai “cool ngầu” Cloud Strife vẫn được công nhận là một trong những nhân vật JRPG xuất sắc nhất mọi thời đại, trong khi “người mẫu dầu gội” Sephiroth là một trong những phản diện “sexy” nhất. Ý tôi là, một trong những phản diện ngầu nhất.
Điều thú vị là, tôi cá rằng rất nhiều game thủ trẻ tuổi ngày xưa khi chơi FFVII đã không hề hiểu chuyện gì đang xảy ra. Họ không hiểu câu chuyện phụ về Zack và Cloud, và họ không biết Jenova đang giật dây từ trong bóng tối trong khi một Sephiroth “nửa sống nửa chết” đang “nghỉ mát” ở Bắc Cực quang (North Crater).
Nhưng tất cả những điều đó không quan trọng. Chúng ta muốn những vụ nổ hoành tráng, cuộc chiến chống lại tập đoàn tham lam, đồ họa CGI đỉnh cao, cảnh tượng mãn nhãn, và tất cả những gì mà một fan của phim hành động mong đợi. Và nó đã thành công. May mắn cho Squaresoft và chúng ta, những người hâm mộ JRPG, FFVII đã thành công rực rỡ. Tôi rất vui vì điều đó, bởi vì điều tôi không ngờ tới là nhiều năm sau, Final Fantasy VII Rebirth lại trở thành một trong những tựa game hay nhất trong cuộc đời tôi. Ngay cả khi tôi vẫn nghĩ Cloud là một kẻ hơi khó ưa.
